NL: Ook Curacao in crisis door Venezuela

Steeds meer Venezolaanse vluchtelingen vinden hun weg naar Curaçao. Het leidt tot een benzinetekort op het eiland. En verdwenen ziektes komen terug.

De zon gaat onder in de Caribi- sche zee, als een groep Venezo- lanen op een terras van een uit- gestorven fastfoodrestaurant in het noorden van Willemstad samenkomt. Sommigen wonen al meer twee decennia jaar op Curaçao, dat op zo’n 80 kilometer afstand van Venezuela ligt. Ze werken hier, hebben gezinnen, ze zijn volledig in- geburgerd. Anderen behoren tot de 8.000 tot 15.000 illegale vluchtelingen die sinds het uitbreken van de crisis in Venezuela – nu vijf jaar geleden – per vliegtuig of in gammele vissersboten de levensgevaarlijke oversteek waagden naar het koninkrijkseiland.

Zoals de 30-jarige Yaritza, die tijdens een bijeenkomst van de Venezolaanse be- langenorganisatie Venex nerveus richting de deur kijkt. Ze is bang dat de politie plotseling binnenstapt. „Ik doe schoon- maakwerk bij twee Nederlandse gezin- nen, maar verder vermijd ik de straat”, zegt ze. „Ik ben al eens het land uitgezet, meer dan 10 agenten stonden ineens voor de deur. Ik ben toen weer teruggevlucht naar Curaçao op een vissersbootje.” Acht uur lang ze op zee. „D oodsbang.”

De laatste nieuwsontwikkelingen in hun Venezuela, dat sinds 23 januari twee presidenten kent, houdt de gemoederen bezig. De plotselinge opkomst van parle- mentsvoorzitter en oppositieleider Juan Guaidó die zichzelf, met een beroep op de Venezolaanse grondwet, uitriep tot inte- rim-president en onmiddellijk steun kreeg van het Westen en rechtse Latijns- Amerikaanse landen, geeft de Venezola- nen hoop. „Nog even en de dictator is weg en dan kunnen we terug naar huis!”, zegt onderneemster Ana Madero uitgela- ten. Ze woont al 25 jaar in Curaçao maar zodra Maduro vertrokken is, wil ze terug. Onderling delen de Venezolanen Fa- cebookfilmpjes en foto’s waarop te zien is hoe bij de Colombiaanse grens vrachtwa- gens vol hulpgoederen klaarstaan om naar Venezuela te worden getranspor- teerd. Maduro’s militairen hebben de toe- gangsbrug echter gebarricadeerd en spanningen bij de grens lopen op. „Ma-

duro zal zich misschien niet zo snel ge- wonnen geven, maar zijn macht wan- kelt”, zegt Carlos Rivas, voorzitter van Venex. „Nooit eerder was hij zo zwak als nu.”

Amerikaanse invasie

Venezolanen in Curaçao zijn misschien hoopvol, maar de Curaçaoënaars zelf zijn onr ustig. D e Amerikaanse president D o- nald Trump zei vorige week een invasie niet uit te sluiten. Rusland en China blij- ven president Nicolás Maduro steunen en interim-president Guaidó zoekt onder- tussen een verdere confrontatie met het Venezolaanse leger. Tegen de wil van Ma- duro in brengt hij humanitaire hulp op gang. De situatie in Venezuela is van een regionaal, politiek én humanitair pro- bleem veranderd in een internationaal probleem.

In de Zuid-Amerikaanse olienatie staan wereldmachten inmiddels lijnrecht te- genover elkaar. „Met helder weer kunnen we Venezuela zien liggen, zo dichtbij zijn we”, zegt Samantha Curiel (52), een on- derwijzeres. „Maar wat doen we als er echt oorlog komt? Komt Nederland ons dan beschermen?”, zegt ze bezorgd. Haar dochter is getrouwd met een Venezolaan wiens familie de afgelopen jaren massaal is uitgeweken naar Argentinië, Amerika, Curaçao en Aruba. Twee jaar lang ving Curiel twee jongere broertjes van haar schoonzoon op. „Er komen steeds meer wanhopige mensen het land binnen zon- der geld en die moeten overleven. Cura- çao heeft geen adequate opvang, de men- sen verdwijnen in de illegaliteit. En de criminaliteit stijgt”, zegt ze.

Vreedzame oplossing

De kans dat het aantal vluchtelingen op Curaçao verder toeneemt is groot. Ieteke Witteveen van Human Rights Caribbean laakt het gebrek aan vluchtelingenbeleid in Curaçao. „Venezolanen worden hier niet beschermd maar het land uitgezet of in detentiecentra gestopt alsof ze crimi- nelen zijn”, aldus Witteveen die met een groep betrokken Curaçaoënaars een men-

Curaçaoënaars zijn bang zonder benzine te komen zitten

senrechtenorganisatie oprichtte en de vluchtelingen bijstaat. „Curaçao zegt Ma- duro niet te erkennen als rechtmatige president, maar stuurt wel Venezolanen terug. Dat is tegenstrijdig. Er moet een beleid komen in plaats van uitzetting.”

Maar de recente ontwikkelingen in Ve- nezuela leggen een te grote last op Cura- çao, zegt de premier Eugene Rhugge- naath. „Veel van onze problemen hebben een directe link met de crisis in Venezue- la. De spanningen van de afgelopen we- ken hebben de zaak nog verder op scherp gezet. Nu is er verwarring en onzekerheid omdat er twee presidenten zijn. We heb- ben grote baat bij een vreedzame oplos- sing in Venezuela”, zegt Rhuggenaath vanuit zijn werkplek in het centrum van Willemstad.

Olie- crisis

De impact van de Venezolaanse crisis is al langere tijd voelbaar op Curaçao. Vorig jaar blokkeerde Maduro de grenzen rich- ting de ABC-eilanden om naar eigen zeg- gen de smokkel van onder meer goud te voorkomen, waardoor groente en fruit uit Venezuela geen doorgang vonden. Cura- çao, dat 160.00 inwoners telt, kan het stijgende aantal Venezolanen niet aan; het schept onder meer onrust op de ar- beidsmarkt. En dan is er de kwestie rond- om olieraffinaderij Isla. Eind dit jaar loopt het huurcontract af met de noodlijdende Venezolaanse staatsoliemaatschappij PDVSA, een nieuwe huurder is er nog al- tijd niet.

„Zijn ze er al?”, zegt premier Rhugge- naath terwijl hij door het raam van zijn werkkamer naar de parkeerplaats tuurt. Verontruste stakers van Isla hebben aan- gekondigd dat ze vandaag uit protest naar Rhuggenaaths werkplek zullen komen. Ze zijn bang hun baan kwijt te raken. Een deal met een mogelijke nieuwe Ameri- kaanse huurder van de raffinaderij werd afgelopen week op het laatste moment afgeketst.

De dreigende staking binnen de raffina- derij leidt al dagen tot lange rijen voor de pompstations. De raffinaderij kan elk mo-

ment volledig plat gaan omdat de olie- toevoer opraakt. Curaçaoënaars zijn bang zonder benzine te komen zitten. Steeds vaker leggen schuldeisers van PDVSA beslag op binnenvarende olie- schepen zodat die olie de raffinaderij nooit bereikt.

Ook nu ligt er weer een schip aan de ketting. De recente Amerikaanse sanc- ties richting PDVSA hebben bovendien ook impact in Curaçao waar de ruwe olie uit Venezuela verwerkt wordt. Hoe lang kunnen de lonen van de werknemers nog betaald worden? „Ik heb een gezin, net als meer dan bijna drieduizend werknemers die direct of indirect wer- ken voor Isla”, zegt vakbondsleider Ghe- rel Remilia. „We zijn onze toekomst niet zeker”, zegt hij boos. Ze zijn in het zwart gekleed, dragen carnavalsmaskers en ei- sen een gesprek met directeur Marcelino de Lannoy.

„Stel dat er een nieuw regime komt in Venezuela, het wordt daar rustiger én de productie komt weer goed op gang, dan biedt dat perspectieven”, zegt De Lan- noy. „Venezuela heeft de grootste oliere- serves ter wereld en het ligt dichtbij ons. Voor dat de chavistas aan de macht kwa- men, die experts vervingen voor partij- loyalisten, deden we hele goede zaken met de Venezolanen.”

Onlangs opperde interim-president Guaidó dat in buurlanden Colombia, Bra- zilië en een Caribisch eiland een humani- taire ‘hub’ zou worden opgezet om me- dicijnen en voedsel richting Venezuela te brengen om de noodlijdende bevolking te helpen. Al sinds 2016 verbiedt presi- dent Maduro dit. Even leek het erop dat op Curaçao zo’n hub zou komen. „Onder de huidige omstandigheden kan huma- nitaire hulp de zaken verder op scherp zetten. Maduro zou ons represailles kun- nen opleggen. We zitten niet te wachten op een verdere escalatie”, zegt Rhugge- naath. Ondertussen komen er op zijn ei- land besmettelijke ziektes die allang be- streden waren terug, vanwege de slechte gezondheidszorg in Venezuela. „Polio en de mazelen zijn hier al gesignaleerd.”